Μέτωπο τώρα για την υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου | 06.03.2024

Αυτές τις μέρες στη Βουλή η αντιπολίτευση θα δώσει την μάχη για την υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου. Θέλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι η Νέα Αριστερά θα αναλάβει κάθε δυνατή πρωτοβουλία σε κοινωνικό και θεσμικό επίπεδο για να μην ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα.

Το Σύνταγμά μας είναι σαφές: η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Αυτό ορίζει η συντεταγμένη Πολιτεία αναφορικά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προχωρά σε μια ανερυθρίαστη παραβίαση του Συντάγματος. Το παραδέχονται και οι υπουργοί της που λένε «η χώρα δεν μπορεί να περιμένει να αλλάξει το Σύνταγμα». Για τη Νέα Δημοκρατία η μάχη υπέρ του ιδιωτικού πανεπιστημίου είναι μια ιδεολογική εμμονή και γι’ αυτό μια μάχη συμβολική. Είναι όμως και μια πολιτική επιλογή: εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων από τη μία και εμπόριο ελπίδας από την άλλη.

Το ενωσιακό δίκαιο επιτρέπει στις εθνικές νομοθεσίες να οργανώνουν την ανώτατη εκπαίδευση με τον τρόπο που οι ίδιες επιλέγουν και δεν επιβάλλει κάποια υποχρέωση συμμόρφωσης. Όσο για τις νομικές γνωματεύσεις που επικαλείται η κυβέρνηση, έχουν σε τέτοιο βαθμό πολιτικό υπόβαθρο που αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να πείθουν ούτε δυνητικούς επενδυτές, οι οποίοι γνωρίζουν ότι οι όποιες επενδύσεις τους θα βρίσκονται πρακτικά «στον αέρα».

Πέρα από τη συνταγματική υπονόμευση όμως, στον πυρήνα της κυβερνητικής πρωτοβουλίας βρίσκεται ο μεθοδικός ευτελισμός του δημόσιου πανεπιστημίου. Εκεί οδηγούν χρόνια προβλήματα και οι επιλογές μιας κυβέρνησης που χρηματοδοτεί τα ΑΕΙ με τη χαμηλότερη δαπάνη σε ποσοστό ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η κυβέρνηση επιχειρηματολογεί πως με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν θα φεύγουν οι νέοι και οι νέες στο εξωτερικό για σπουδές. Είναι η ίδια κυβέρνηση που νομοθέτησε την ελάχιστη βάση εισαγωγής αφήνοντας εκτός πανεπιστημίων δεκάδες χιλιάδες παιδιά, σπρώχνοντάς τα στο εξωτερικό ή στα ιδιωτικά ΙΕΚ. Η ίδια κυβέρνηση που δεν επέτρεψε τη δημιουργία τέταρτης δημόσιας νομικής σχολής στην Πάτρα με το επιχείρημα ότι υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι δικηγόροι, προβάλλει τώρα ως εθνικό στόχο το παράδειγμα ανυπόληπτων ιδιωτικών νομικών σχολών της Κύπρου. Και αύριο, αν προχωρήσει το σχέδιό της, θα μπορεί να γίνει γιατρός ή δικηγόρος κάποιος που έγραψε περίπου 9 στις πανελλήνιες, αλλά διαθέτει δεκάδες χιλιάδες ευρώ για τα δίδακτρα μιας ιδιωτικής σχολής.

Ας προσπαθήσουμε για μια στιγμή να σκεφτούμε αντίστροφα. Το πανεπιστήμιο της μεταπολίτευσης είναι φορέας της δημοκρατικής διεύρυνσης, της άρσης των μαζικών αποκλεισμών, της ανοδικής κινητικότητας. Είναι δηλαδή προϊόν της κοινωνικής προόδου. Η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων συνιστά όντως διεύρυνση του δικαιώματος επιλογής ή απλώς μια πρόσθετη ευκαιρία για κάποιους προνομιούχους που δεν τα καταφέρνουν αλλιώς; Είναι μια ελευθερία

ζωτική για την κοινωνική συνοχή ή η θεσμοθέτηση μιας ακόμα ανισότητας; Η προώθηση μιας αναγκαίας μεταρρύθμισης ή ένα πισωγύρισμα προς την απο-δημοκρατικοποίηση;

Μας αξίζουν καλύτερα δημόσια πανεπιστήμια, παρά το γεγονός ότι ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες βρίσκονται ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις. Με μεγαλύτερη κρατική χρηματοδότηση, καλοπληρωμένο διδακτικό προσωπικό, καλύτερες υποδομές, επαρκή κονδύλια για την έρευνα, με διαφορετικό σύστημα εισαγωγής, σύνδεση με την αγορά εργασίας και διεθνείς συνεργασίες. Αυτή είναι η συζήτηση που θα έπρεπε να κάνουμε σήμερα.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες, η ακαδημαϊκή κοινότητα, υπερασπίζονται το δημόσιο αγαθό και την κοινωνική ισότητα. Η κυβέρνηση μάχεται εναντίον τους. Σε αυτή τη διαχωριστική γραμμή η προοδευτική και ριζοσπαστική αντιπολίτευση οφείλει να σταθεί στο πλευρό των νέων ανθρώπων που δεν συναινούν στην καταστρατήγηση του Συντάγματος.

Σε αυτό το πλαίσιο η Νέα Αριστερά καλεί τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τους φοιτητές και τις φοιτήτριες, την πανεπιστημιακή κοινότητα, τους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς, τα σωματεία σε ένα ευρύ μέτωπο, ακόμα κι αν το νομοσχέδιο ψηφιστεί στη Βουλή. Να ενεργοποιήσουμε όλα τα θεσμικά και κοινωνικά αντίβαρα για την προστασία του Συντάγματος. Να συμβάλουμε στην αναβάθμιση του δημόσιου Πανεπιστημίου με θετικές προτάσεις και αγώνες.

Το πανεπιστήμιο του μέλλοντός μας είναι ποιοτικό, δημοκρατικό, εξωστρεφές, σύγχρονο, κοινωνικά προσβάσιμο. Και συνεπώς δημόσιο.