«Πληθωρισμός – Μερικές κρίσιμες επισημάνσεις» | 16.02.2022

Διαβάστε το άρθρο εδώ: https://bit.ly/3HUEruB

Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε χθες υψηλό 25ετίας για τον πληθωρισμό. Το χειρότερο είναι ότι η είδηση αυτή δεν εξέπληξε, ήταν περίπου προδιαγεγραμμένη. Βρισκόμαστε το τελευταίο διάστημα στη δίνη μιας εξαιρετικά σύνθετης και επώδυνης πραγματικότητας: ο πληθωρισμός ροκανίζει το εισόδημα των πολιτών και ταυτόχρονα ακυρώνει την όποια προοπτική βιώσιμης και διατηρήσιμης ανάκαμψης της οικονομίας. Αν μάλιστα συνυπολογίσει κανείς ότι μέχρι πριν από λίγους μόνο μήνες (Απρίλιος 2021) είχαμε αρνητικό πληθωρισμό, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το απότομο πληθωριστικό σοκ που βιώνουμε είναι εκρηκτικό.

Το πώς φτάσαμε έως εδώ είναι γνωστό. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας από το καλοκαίρι του 2021 έκανε μία στρατηγική επιλογή: να αγνοήσει όλους τους πρόδρομους δείκτες, να αδιαφορήσει για τις διαμαρτυρίες παραγωγικών φορέων και καταναλωτικών ενώσεων, να απαξιώσει τις προτάσεις της αντιπολίτευσης. Δεν έλαβε κανένα αποφασιστικό μέτρο για τον περιορισμό και την καταπολέμηση τής, από τότε διαφαινόμενης, ακρίβειας και κυρίως της αύξησης των ενεργειακών τιμολογίων.

Σήμερα, θερίζουμε τους καρπούς εκείνης της επιλογής. Έχοντας αυτό κατά νου, καταθέτω τρεις επισημάνσεις:

1. Η ακρίβεια δεν είναι μία παρένθεση στον οικονομικό κύκλο. Όσο και αν -ακόμα και τώρα!- η κυβέρνηση προσπαθεί να μας πείσει ότι πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο, τα στοιχεία δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Αν μελετήσει κανείς τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ διαπιστώνει ότι τα 2/3 του πληθωρισμού συγκροτούνται από τις ανατιμήσεις στην ενέργεια (φυσικό αέριο, ηλεκτρισμός, καύσιμα). Δεδομένου ότι η ενέργεια συνιστά βασικό παραγωγικό συντελεστή για ολόκληρη την οικονομία είναι προφανές ότι οι πληθωριστικές αυτές πιέσεις διαχέονται στο σύνολο της οικονομίας. Υπό αυτήν την έννοια, η διαβεβαίωση του πρωθυπουργού στην τελευταία του συνέντευξη ότι τους επόμενους μήνες θα δούμε υποχώρηση της ακρίβειας είναι και παραπλανητική και εσφαλμένη. Αν προσθέσουμε δε στην εξίσωση τις εξαιρετικά ανησυχητικές εξελίξεις στην Ουκρανία, καταλαβαίνουμε ότι τα ευχολόγια έχουν πολύ περιορισμένη αξία. Η ακρίβεια κινδυνεύει να γίνει καθεστώς, οδηγώντας σε ασφυξία τις επιχειρήσεις, καθηλώνοντας την αγροτική παραγωγή, επιστρέφοντας την ελληνική κοινωνία στην εποχή της ανασφάλειας και του φόβου. Μόνο αν την αντιμετωπίσουμε ως μία δομική απειλή, μπορούμε να προχωρήσουμε σε μέτρα καταπολέμησής της.
2. Η ακρίβεια δεν πλήττει όλους με τον ίδιο τρόπο. Ο πληθωρισμός έχει ταξικό πρόσημο. Τον νιώθει το σύνολο της κοινωνίας, αλλά πλήττει κατεξοχήν τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα. Όπως υπενθύμισε σε πρόσφατο άρθρο του ο πρώην υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Μητράκος[1], για τα φτωχότερα νοικοκυριά οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο με ρυθμό 4.7% έναντι 3.3% για το σύνολο του πληθυσμού. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Η κοινωνική χαρτογράφηση των επιπτώσεων της ακρίβειας φανερώνει την αδιαφορία της κυβέρνησης για τους αόρατους και τις αόρατες, τους αδύναμους και τις αδύναμες. Την ίδια στιγμή υπαγορεύει την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα που θα έχουν ως πρώτιστο μέλημα την πρόσβαση όλων των πολιτών στα βασικά αγαθά και την διασφάλιση της κοινωνικής αξιοπρέπειας.
3. Η ακρίβεια δεν είναι μονόδρομος. Η κυβέρνηση προσπαθεί να την εμφανίσει ως μία φυσική καταστροφή που απλά θα πρέπει να περιμένουμε να περάσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει άλλη άποψη: μπορούμε και πρέπει να παρέμβουμε. Αυτή είναι άλλωστε η αξία της πολιτικής. Προφανώς τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο διαχειρίσιμα αν η κυβέρνηση είχε υιοθετήσει τις προτάσεις των παραγωγικών φορέων και του ΣΥΡΙΖΑ μήνες πριν. Αλλά ακόμα και τώρα, υπάρχει εναλλακτική. Η προοδευτική κυβέρνηση που χρειάζεται η χώρα θα συγκρουστεί με τις πρακτικές χειραγώγησης στην αγορά ενέργειας, θα μειώσει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα και θα αντιμετωπίσει τα εκτεταμένα πλέον φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας. Η μείωση του κόστους ενέργειας είναι απολύτως κρίσιμη για να πάρει την πρώτη αποφασιστική ανάσα η ελληνική οικονομία. Επόμενο βήμα: αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ, ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους της πανδημίας με κούρεμα της βασικής οφειλής, αναπροσανατολισμός ευρωπαϊκών και εγχώριων κονδυλίων για στοχευμένα προγράμματα ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, πλήρης ενεργοποίηση όλων των ελεγκτικών μηχανισμών για την αποφασιστική ρύθμιση των αγορών.

Πληθωριστικές πιέσεις θα υπάρχουν. Δεν είμαστε αφελείς. Αλλά αυτό που ζούμε σήμερα σε καμία περίπτωση δεν είναι νομοτέλεια. Με ουσιαστικά μέτρα στήριξης και ελάφρυνσης και κυρίως με μία πολιτική που δεν περιμένει το αόρατο χέρι της αγοράς, αλλά διαμορφώνει η ίδια τους κανόνες του παιχνιδιού, υπάρχει διέξοδος.

[1] https://www.kathimerini.gr/economy/561716479/i-koinoniki-diastasi-toy-plithorismoy/