Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος συναντά θεαματική ανταπόκριση… Αυτή η εικόνα δείχνει τη μεγάλη ανάγκη που υπήρχε στην οικονομία για μία ριζικά διαφορετική αναπτυξιακή στρατηγική.

Κύριε Χαρίτση, το 2016 η απορρόφηση του ΕΣΠΑ έφτασε στο 11,35% έναντι στόχου 7%. Που αποδίδετε αυτή την εξέλιξη και ποιοι είναι οι στόχοι για το 2017 σε ό,τι αφορά το ΕΣΠΑ;

Πράγματι, η απορρόφηση για το 2016 ξεπέρασε κατά πολύ τον στόχο, αυτό όμως δεν ήταν τυχαίο. Τόσο εμείς στο Υπουργείο Οικονομίας, που είχαμε και τη συνολική ευθύνη και συντονισμό της προσπάθειας, όσο και όλοι οι φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση και υλοποίηση των δράσεων του ΕΣΠΑ, εργαστήκαμε σκληρά, πρώτα για την ταχεία ενεργοποίηση όλων των προγραμμάτων και κατόπιν για την αποτελεσματική απορρόφηση των πόρων. Υπήρξε έγκαιρος και ολοκληρωμένος σχεδιασμός αλλά και συνεχή παρακολούθηση της διαδικασίας σε όλα τα στάδια, με άρτιο συντονισμό των σχετιζόμενων υπηρεσιών. Για να σας δώσω ένα μέτρο σύγκρισης, το ποσοστό απορρόφησης που πέτυχαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στο αντίστοιχο σημείο της προηγούμενης περιόδου ήταν μόλις 1,5%. Πετύχαμε δηλαδή 8 φορές μεγαλύτερη απορρόφηση από τους προκατόχους μας και σε πολύ πιο δύσκολες οικονομικές συνθήκες.
Τα ίδια αποτελέσματα είχαμε και σε ό,τι αφορά το προηγούμενο ΕΣΠΑ (2007-2013) που έκλεισε στο τέλος του 2016. Καταφέραμε την πλήρη απορρόφηση όλων των κονδυλίων, γεγονός που μας κατέταξε πρώτους σε όλη την Ευρώπη, εξασφαλίζοντας πολύτιμους πόρους για την χώρα μας. Και το πετύχαμε αυτό παρά τον κακό σχεδιασμό και τις υπέρογκες υπερδεσμεύσεις που μας κληροδότησαν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Όταν για παράδειγμα ενέτασσαν, μέχρι και την τελευταία μέρα των εκλογών του Ιανουαρίου του 2015, έργα στο ΕΣΠΑ, χωρίς καμία πρόβλεψη για τη χρηματοδότηση τους, μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσουν πελατειακά δίκτυα αλλά και να ναρκοθετήσουν τον σχεδιασμό της κυβέρνησης μας. Εξυγιάναμε και επανασχεδιάσαμε έγκαιρα τα προγράμματα, απασφαλίζοντας τη δημοσιονομική βόμβα των 6 δις. ευρώ (όσο ένα μνημόνιο!) που μας φόρτωσαν οι προκάτοχοι μας και καταφέραμε να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ από την οικονομία.
Το 2017 η απορρόφηση αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη ενώ θα είναι και η χρονιά υλοποίησης όλων των σημαντικών δράσεων που προκηρύξαμε το 2016. Φυσικά δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για πανηγυρισμούς, η κατάσταση παραμένει δύσκολη για την πλειοψηφία της κοινωνίας. Βασικό μας μέλημα είναι όλοι οι διαθέσιμοι πόροι να φτάνουν έγκαιρα στην πραγματική οικονομία και να μετουσιώνονται σε ουσιαστική βελτίωση στη ζωή των πολιτών.

Ποιες δράσεις πρόκειται να προκηρυχθούν το αμέσως προσεχές διάστημα. Τι προϋπολογισμού θα είναι, ποιοι και πόσοι θα είναι οι ωφελούμενοι;

Το αμέσως επόμενο διάστημα θα ενεργοποιηθεί ο ο Β΄ Κύκλος των δράσεων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας του ΕΠΑΝΕΚ. Θα δοθούν 140 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση μικρών και πολύ μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων, 48 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και 70 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της αυταπασχόλησης πτυχιούχων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Κρίνοντας από την μεγάλη ανταπόκριση που είχε ο πρώτος κύκλος, αναμένουμε πλήθος δικαιούχων, γεγονός που θα δώσει σημαντική ώθηση στην αγορά.
Έπεται χρηματοδότηση για την αναβάθμιση υφιστάμενων επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους, με προσωπικό από 50 μέχρι 250 άτομα, συνολικού π/υ 70 εκατ. ευρώ. Η ενίσχυση θα αφορά κυρίως τη μείωση του ενεργειακού κόστους, που προβάλλεται ως βασικό αίτημα των επιχειρήσεων για την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους.   Προβλέπεται επίσης, δράση με προϋπολογισμό 45 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη clusters, meta-clusters και άλλων δομών στήριξης της επιχειρηματικότητας με στόχο την ενίσχυση συνεργειών μεταξύ των επιχειρήσεων και τη δημιουργία αλυσίδων αξίας στους στρατηγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας. Θ’ ακολουθήσει η πρόσκληση για την ενίσχυση της ίδρυσης νέων τουριστικών μονάδων και της επέκτασης υφιστάμενων, ύψους 240 εκατ. ευρώ, ποσό που με τη μόχλευση θα ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ.
Τέλος, το αμέσως προσεχές διάστημα θα ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον ΙΙ» που χρηματοδοτεί την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, προϋπολογισμού 245 εκατ. ευρώ. Στο μεταξύ, προχωρούμε στην επέκταση του ενδιάμεσου προγράμματος «Εξοικονομώ» από το οποίο επιδοτήθηκαν 10.000 νοικοκυριά τα οποία είχαν ενταχθεί στο προηγούμενο πρόγραμμα αλλά δεν έλαβαν ενίσχυση λόγω εξάντλησης των πόρων.
Σε συνδυασμό με τις νέες προσκλήσεις που ανέφερα, θα βρίσκονται σε πλήρη υλοποίηση όλες οι δράσεις του προηγούμενου έτους, δημιουργώντας ένα σημαντικό επενδυτικό κύμα με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία. Την ίδια στιγμή δίνεται μία μεγάλη ανάσα ρευστότητας στις επιχειρήσεις και στηρίζεται αποφασιστικά η απασχόληση αφού όλες οι δράσεις σχεδιάστηκαν με βασικό γνώμονα τη δημιουργία νέων, σταθερών, πλήρους απασχόλησης, θέσεων εργασίας.

Η χρηματοδότηση παραμένει ένα από τα σημαντικότερα θέματα για την οικονομία. Ποια είναι τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα ξεκινήσουν εντός του 2017 και ποια κεφάλαια θα κατευθυνθούν στις επιχειρήσεις;

Στο υπουργείο Οικονομίας θέσαμε εξαρχής ως άμεση προτεραιότητα την αντιμετώπιση της κρίσης αποεπένδυσης και την ουσιαστική παροχή ρευστότητας στην οικονομία. Για το σκοπό αυτό έχουμε ήδη ενεργοποιήσει τρία νέα χρηματοδοτικά εργαλεία: το Ταμείο Συνεπενδύσεων (EquiFund), το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ και το «Εξοικονομώ ΙΙ». Τα τρία ταμεία έχουν προικισθεί με κεφάλαια ύψους 1 δισ. ευρώ και με τη μόχλευση που θα επιτευχθεί, θα εξασφαλίσουν πάνω από 2 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία και στις επιχειρήσεις. Θέλω εδώ να σταθώ ιδιαίτερα στο νέο Ταμείο Συνεπενδύσεων (EquiFund), καθώς πρόκειται για ένα εξαιρετικά καινοτόμο χρηματοοικονομικό σχήμα που δίνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδίως στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, ν’ αντλήσουν χρηματοδότηση με τη μορφή της συμμετοχής στη μετοχική τους σύνθεση. Με αυτόν τρόπο δυναμικές επιχειρήσεις θα μπορούν να εξασφαλίσουν κεφάλαια αλλά και τεχνογνωσία από μεγάλους διεθνείς και εγχώριους επενδυτές, που δεν μπορούσαν έως τώρα να προσεγγίσουν λόγω του μικρού τους μεγέθους.
Τέλος, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2017 θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους δύο ακόμη ταμεία: το Ταμείο Υποδομών που θα χρηματοδοτήσει, μεταξύ άλλων, την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και δημοτικών κτιρίων αλλά και τουριστικών υποδομών, καθώς και το νέο Ταμείο Μικροπιστώσεων που θα ενισχύσει πολύ μικρές επιχειρήσεις αλλά και εγχειρήματα κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Το Ταμείο μάλιστα θα προσφέρει και υπηρεσίες mentoring και coaching, πρόβλεψη που το διαφοροποιεί σημαντικά από ανάλογα εργαλεία του παρελθόντος.

Ποιες είναι οι θεσμικές παρεμβάσεις που σκοπεύετε να προωθήσετε προκειμένου να προσελκύσετε επενδύσεις;

Η προσέλκυση επενδύσεων είναι βασική μέριμνα συνολικά του αναπτυξιακού σχεδιασμού μας, διαπερνά όλα τα προγράμματα και τις δράσεις που υλοποιούμε. Ξεκινώντας από το ΕΣΠΑ για πρώτη φορά εξασφαλίσαμε το άνοιγμα του στην κοινωνία. Κατοχυρώσαμε τη διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα: με την ανώνυμη και αδιάβλητη αξιολόγηση των προτάσεων, τη διάχυση της πληροφόρησης και την ανοιχτή πρόσβαση στα δεδομένα του συστήματος. Για την παροχή ρευστότητας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δημιουργήσαμε έναν ανοιχτό καταπιστευτικό λογαριασμό (escrow account) που επιτρέπει την εκταμίευση πόρων χωρίς την καταβολή εγγυητική επιστολής. Υποχρέωση που απέτρεπε πάρα πολλούς ενδιαφερόμενους επενδυτές από το να υποβάλλουν προτάσεις. Με αυτόν τον τρόπο, περισσότεροι ενδιαφερόμενοι, προερχόμενοι κυρίως από στρώματα που μέχρι σήμερα αποκλείονταν από τα προγράμματα ενώ έχουν πληγεί δυσανάλογα από την κρίση (άνεργοι, νέοι επιστήμονες) θα μπορούν να ενταχθούν στα προγράμματα του ΕΣΠΑ.
Ταυτόχρονα, ψηφίσαμε πρόσφατα δύο νόμους που απλοποιούν και επιταχύνουν τη διαδικασία σύστασης και αδειοδότησης επιχειρήσεων. Με τον νόμο 4441/2016 θεσπίζεται μία πλήρως ηλεκτρονική διαδικασία σύστασης επιχειρήσεων όπου κάθε ενδιαφερόμενος θα υποβάλλει ηλεκτρονικά όλα τα αναγκαία δικαιολογητικά και θα επιβεβαιώνει μέσω διαδικτύου τη σύσταση της εταιρίας του. Μειώνεται έτσι αποφασιστικά τόσο ο χρόνος όσο και το κόστος για τους επιχειρηματίες. Με τον νόμο 4442/2016 απλοποιείται ριζικά η αδειοδότηση των επιχειρήσεων. Περνάμε από μία βαριά και γραφειοκρατική διαδικασία αδειοδότησης εκ των προτέρων (ex ante) σε μία απλή διαδικασία γνωστοποίησης για την έναρξη μίας οικονομικής δραστηριότητας και σε ένα σύστημα, από εκεί και πέρα, ουσιαστικών ελέγχων εκ των υστέρων, στην πραγματική λειτουργία της επιχείρησης. Έτσι, ενώ πριν απαιτούνταν 30 μέρες κατά μέσο όρο για την έκδοση άδειας, τώρα η λειτουργία θα μπορεί ν’ αρχίζει άμεσα με την γνωστοποίηση των όρων.
Τέλος γίνονται και μία σειρά από ευρύτερες θεσμικές παρεμβάσεις που διαμορφώνουν ένα σταθερό, πιο φιλικό και ασφαλές περιβάλλον για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων. Απλουστεύονται οι διαδικασίες και περιορίζεται η γραφειοκρατία σε όλους τους τομείς πολιτικής που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα, ενώ αναβαθμίζονται οι υπηρεσίες και η πληροφόρηση που παρέχει η δημόσια διοίκηση προς τις επιχειρήσεις. Στόχος μας είναι ν’ αλλάξει άρδην το προφίλ της Ελλάδας και από μία χώρα χαμηλών επενδυτικών προσδοκιών, να γίνει πόλος έλξης ποιοτικών επενδύσεων. Επενδύσεις όμως που θα είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες και θα σέβονται τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα.

Τελευταία είδαν το φως της δημοσιότητας ορισμένα περιστατικά εξαπάτησης πολιτών από επιτήδειους που υπόσχονταν ένταξη σε ανύπαρκτα προγράμματα του ΕΣΠΑ έναντι αμοιβής. Σε ποιες ενέργειες έχετε προβεί για να αντιμετωπίσετε φαινόμενα απάτης και διαφθοράς στο ΕΣΠΑ;

Πράγματι, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχουμε δημιουργήσει για την ενημέρωση των πολιτών υπήρξαν το τελευταίο διάστημα κάποιες αναφορές σε περιστατικά ,  επιτήδειων, που εμφανίζονταν ως «συνεργάτες του Υπουργείου» και ζητούσαν χρήματα υποσχόμενοι την ένταξη σε δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας του ΕΣΠΑ. Προκειμένου να προστατεύσουμε τους ενδιαφερόμενους από τέτοια φαινόμενα, έστω και περιορισμένα, ενημερώσαμε άμεσα τους πολίτες και τους καλέσαμε να είναι προσεχτικοί και να αποφεύγουν κάθε συναλλαγή με τέτοια άτομα. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερώνονται έγκαιρα για όλες τις δράσεις του ΕΣΠΑ από τους επίσημους διαδικτυακούς τόπους: www.espa.gr και www.antagonistikotita.gr.  Μέσα από τις νέες δομές πληροφόρησης που φτιάξαμε στο Υπουργείο και τις διαχειριστικές αρχές, μπορούν όλοι οι πολίτες να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε επίσημη και έγκυρη πληροφόρηση για όλα τα διαθέσιμα προγράμματα και τις δυνατότητες χρηματοδότησης που προσφέρουν, χωρίς κόστος και την ανάγκη μεσαζόντων.
Παράλληλα, με μία σειρά παρεμβάσεις ανοίξαμε από την πρώτη στιγμή το ΕΣΠΑ στην κοινωνία και κατοχυρώσαμε τη διαφάνεια και την ακεραιότητα των διαδικασιών του. Μειώσαμε τη γραφειοκρατία, ηλεκτρονικοποιήσαμε τις διαδικασίες και εξασφαλίσαμε την αποτελεσματική παρακολούθηση και έλεγχο όλων των δράσεων, σε κάθε στάδιο της υλοποίησης τους. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν πλέον να αιτηθούν την ένταξη τους σε κάποιο πρόγραμμα ηλεκτρονικά, σε απλές πλατφόρμες και με μηδενική επιβάρυνση. Οι προτάσεις υποβάλλεται μόνο ηλεκτρονικά και δεν κατατίθεται φυσικός φάκελος τεκμηρίωσης κατά τη διαδικασία υποβολής. Τα δικαιολογητικά θα υποβληθούν μετά την αξιολόγηση, μειώνοντας δραστικά τον χρόνο και το κόστος προετοιμασίας και υποβολής μίας πρότασης. Στη συνέχεια, κάθε πρόταση θα αξιολογείται από δύο τουλάχιστον πιστοποιημένους αξιολογητές η επιλογή των οποίων θα γίνεται ηλεκτρονικά κατά τυχαίο τρόπο, από το Μητρώο Αξιολογητών. Για πρώτη φορά οι αξιολογητές που είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο για μία Περιφέρεια αποκλείονται από την αξιολόγηση προτάσεων που αφορούν στη συγκεκριμένη Περιφέρεια, ενώ δεν θα έχουν πρόσβαση στα στοιχεία των επενδυτών, ούτε και στον ηλεκτρονικό κωδικό της πρότασης, προκειμένου να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητα των επενδυτών στους αξιολογητές. Διασφαλίζεται έτσι μία πλήρως ανώνυμη και αδιάβλητη διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων.
Συνολικά για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς στη διαχείριση του ΕΣΠΑ υλοποιούμε ήδη από το 2015 την Εθνική Στρατηγική κατά της Απάτης στις Διαρθρωτικές Δράσεις η οποία περιλαμβάνει ενέργειες για τον συντονισμό όλων των αρμόδιων Εθνικών Αρχών για τη διαχείριση και τον έλεγχο των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, την προώθηση της διαφάνειας και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της απάτης. Στο πλαίσιο αυτό ενεργοποιήσαμε το νέο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του ΕΣΠΑ 2014-2020 που ενσωματώνει μία σειρά από διαδικασίες και μέτρα για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η συγκεκριμένη στρατηγική είναι η πιο προωθημένη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και η χώρα μας απέσπασε τα συγχαρητήρια του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Καταπολέμηση της Απάτης (OLAF).
Τέλος, έχουμε αναπτύξει στενή συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ώστε να αναβαθμίσουμε ακόμα περισσότερο τις δυνατότητες μας στον εντοπισμό και την πάταξη περιστατικών απάτης και διαφθοράς. Και φυσικά θα συνδράμουμε αποτελεσματικά τις δικαστικές αρχές όπου και όποτε χρειαστεί. Δηλώνουμε ξεκάθαρα ότι θα είμαστε αμείλικτοι απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, που τόσο έβλαψαν την χώρα στο παρελθόν και πλήγωσαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος.

Πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομίας έκανε γνωστό ότι υποβλήθηκαν στον Αναπτυξιακό Νόμο 821 επενδυτικά σχέδια προϋπολογισμού 2,2 δις. ευρώ. Μπορείτε να μας πείτε κάποια ποιοτικά στοιχεία από αυτά τα σχέδια, π.χ. πόσες θέσεις απασχόλησης θα δημιουργηθούν;

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος συναντά θεαματική ανταπόκριση. Σε μόλις 4 μήνες λειτουργίας του υποβλήθηκαν, όπως αναφέρατε, 821 επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό 2,2 δις. ευρώ, όταν σε 4 χρόνια λειτουργίας του προηγούμενου νόμου κατατέθηκαν μόλις 1271 σχέδια. Το 65% μάλιστα, των επενδυτικών σχεδίων και το 51,3% του συνολικού ύψους των επενδύσεων είναι στη βιομηχανία, κυρίως στον κλάδο της αγροδιατροφής. Γεγονός ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για τις προοπτικές αναζωογόνησης της ελληνικής βιομηχανίας – που είναι βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης μας – σε νέες πιο στέρεες βάσεις και εκεί που η χώρα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως ο κλάδος της αγροδιατροφής. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των επενδυτικών σχεδίων (41,3% – 285 σχεδία) ενδιαφέρονται να λάβουν φορολογικά κίνητρα και όχι απευθείας επιδότηση, όπως ήταν ο κανόνας έως τώρα.
Αυτή η εικόνα δείχνει τη μεγάλη ανάγκη που υπήρχε στην οικονομία για μία ριζικά διαφορετική αναπτυξιακή στρατηγική. Με τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο δίνουμε προτεραιότητα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όχι σε λίγα μεγάλα σχέδια, κατά κύριο λόγο χαμηλής τεχνολογίας, όπως στο παρελθόν. Οι ενισχύσεις θα κατευθυνθούν αποκλειστικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενώ για τις μεγάλες επενδύσεις εξασφαλίζεται σταθερό φορολογικό πλαίσιο. Με δεδομένο ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συντηρούν τη μερίδα του λέοντος της απασχόλησης στη χώρα μας, το αποτύπωμα του νέου Νόμου στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αναμένεται να είναι πολύ μεγάλο. Το γεγονός μάλιστα ότι ο Αναπτυξιακός Νόμος εστιάζει σε τομείς όπου η ελληνική οικονομία διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και είναι ικανοί να παράγουν προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, διασφαλίζει ότι αυτές οι θέσεις εργασίας θα είναι ποιοτικές και μόνιμες και όχι χαμηλόμισθες και επισφαλείς, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.