Συνέντευξη στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»

«Η ήττα της άκρας δεξιάς και του νεοφασισμού σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της επόμενης περιόδου»

• Η στροφή της σοσιαλδημοκρατίας προς την Αριστερά, η ρήξη της με τον νεοφιλελευθερισμό και την οπισθοδρομική και μισαλλόδοξη Δεξιά της ΝΔ, είναι όρος για την πολιτική της επιβίωση. Πολλές προοδευτικές δυνάμεις στην Ευρώπη κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση – δυστυχώς όχι και το Κίνημα Αλλαγής.
• Οι δεκαετίες επιβολής του “εκσυγχρονιστικού” νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας που ακολούθησαν, απείλησαν πολλά κεκτημένα δικαιώματα. Τα τελευταία χρόνια, από την εκδήλωση της πολύπλευρης κρίσης στη χώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αναλάβει και συνεχίζει τη μάχη για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, για την ειρήνη και διεθνή συνεργασία.
• Είναι τεράστιες οι ευθύνες της ΝΔ που με τη στάση της στο Μακεδονικό νομιμοποίησε τις εθνικιστικές και μισαλλόδοξες φωνές που έβγαλαν τους ναζί από το περιθώριο. Η ήττα της Άκρας Δεξιάς και του νεοφασισμού που σηκώνουν κεφάλι σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της επόμενης περιόδου.
• Η συμφωνία των Πρεσπών έδρασε σαν καταλύτης για τη ριζική αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού. Το δίλημμα Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο περνά στο περιθώριο και αναδεικνύονται νέα επίδικα και διαιρέσεις: Από τη μια οι προτεραιότητες μιας αριστερής και προοδευτικής πολιτικής που φιλοδοξεί να εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ, και από την άλλη οι δεξιές δυνάμεις των νεοφιλελεύθερων μονόδρομων, του εθνικισμού και του φόβου.  

Παρατηρώντας την πολεμική κριτική του Πάνου Καμμένου κατά της κυβέρνησης, μετανιώσατε για την συνεργασία μαζί του;

Το 2015, η συμμαχία με τους ΑΝΕΛ ήταν μοναδική επιλογή για την κυβερνητική και πολιτική σταθερότητα, με στόχο την άμεση ανάταξη της χώρας. Θυμίζω ότι τα άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα πολιτεύονταν τότε με τη στρατηγική και την ελπίδα της «αριστερής παρένθεσης» και της γρήγορης επιστροφής της χώρας στους «νόμιμους ιδιοκτήτες» της… Ήταν επίσης, μια συνεργασία «ειδικού σκοπού», βασισμένη σε μια ξεκάθαρη προγραμματική συμφωνία για την έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια, η οποία πέτυχε τον σκοπό της. Ουδέποτε όμως κρύψαμε τις σοβαρές πολιτικές και ιδεολογικές μας διαφορές με τον κ. Καμμένο. Και είναι ακριβώς αυτές οι  διαφορές που στη μεταμνημονιακή εποχή έχουν επανέλθει στο επίκεντρο και οδήγησαν τη συνεργασία στο τέλος της. 

Όσα συμβαίνουν στο Κοινοβούλιο και γενικότερα στην πολιτική σκηνή, με τις μεταγραφές βουλευτών και τις μετακινήσεις, δεν πλήττουν τους θεσμούς; 

Το κρίσιμο, πιστεύω, είναι να δούμε το πολιτικό υπόβαθρο αυτών των μετακινήσεων. Αναμφίβολα, μετά τη λήξη του 3ου προγράμματος και την επάνοδο της χώρας σε μια κανονικότητα, η συμφωνία των Πρεσπών έδρασε σαν καταλύτης για τη ριζική αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού. Το δίλημμα Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο περνά στο περιθώριο και αναδεικνύονται νέα επίδικα και διαιρέσεις: από τη μια οι προτεραιότητες μιας αριστερής και προοδευτικής πολιτικής που φιλοδοξεί να εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ, και από την άλλη οι δεξιές δυνάμεις των νεοφιλελεύθερων μονοδρόμων, του εθνικισμού και του φόβου. Είναι σε αυτό το καινούργιο πεδίο που οι μικρότερες πολιτικές δυνάμεις δοκιμάζονται και καλούνται να πάρουν ξεκάθαρη θέση. Η ουσιαστική κοινωνική τους χρησιμότητα για το μέλλον θα φανεί μόνο αν διαμορφώσουν πολιτικά προγράμματα με ιδεολογική κατεύθυνση και πολιτική συνοχή. 

Η πόλωση μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ δεν φοβάστε ότι μπορεί να επιδράσει και να αυξήσει την αντισυστημική ψήφο; 

Το αντίθετο. Η πόλωση, με προγραμματικούς ασφαλώς όρους, αναπόφευκτη από τη στιγμή που συγκρούονται δύο ευθέως ανταγωνιστικά πολιτικά σχέδια, περιορίζει την λεγόμενη ψήφο «ενάντια στην πολιτική». Οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι η σύγκρουση αφορά σήμερα κρίσιμα και ουσιαστικά διλήμματα και όχι επουσιώδεις διαφορές μεταξύ κομμάτων που κατά βάση συμφωνούν στις ίδιες βασικές πολιτικές, όπως συνέβαινε με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.

Είμαστε σε χρονιά εκλογών. Προεκλογική εκστρατεία με τι δίλημμα και μήπως θα αξιοποιήσετε πολιτικά και διάφορα σκάνδαλα; 

Τα διλήμματα είναι ξεκάθαρα: δίκαιη ανάπτυξη για την οποία παλεύει ο ΣΥΡΙΖΑ ή επιστροφή στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έφεραν τη χρεοκοπία, όπως διεκδικεί η ΝΔ; Ενίσχυση του κοινωνικού κράτους που έχει ήδη δρομολογήσει η κυβέρνηση ή περαιτέρω συρρίκνωση του Δημοσίου και Ασφαλιστικό Πινοσέτ που προτείνει ο κ. Μητσοτάκης; Διεύρυνση της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων που κάνουμε ήδη πράξη ή μια συντηρητική αναδίπλωση και περισσότερη καταστολή όπως ζητεί η ΝΔ και τα ακροδεξιά βλαστάρια της; Όσο για τα σκάνδαλα, αυτά πρέπει να διερευνηθούν πλήρως. Για να τιμωρηθούν όσοι τυχόν παρανόμησαν στην άσκηση των καθηκόντων τους, αλλά και για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και τη Δικαιοσύνη. Δεν πρέπει ωστόσο η πολιτική αντιπαράθεση να εκπέσει στη σκανδαλολογία των fake news που αποξενώνει περαιτέρω την κοινωνία από την πολιτική.

Η διαφορά μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ παραμένει σημαντική με βάση τις δημοσκοπήσεις. Μπορεί και υπό προϋποθέσεις να αλλάξει το κλίμα 

Όλα τα προηγούμενα χρόνια, οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει τα όρια και τις αντιφάσεις τους, ενώ χρησιμοποιούνται περισσότερο ως εργαλεία προπαγάνδας, παρά πολιτικής ανάλυσης. Πιστεύω ακράδαντα ότι όσο ξεδιπλώνεται ο πολιτικός διάλογος τόσο η ευρεία κοινωνική πλειοψηφία θα αντιλαμβάνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να ολοκληρώσει τις ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης τετραετίας, να υπερασπιστεί και να διευρύνει τα συλλογικά συμφέροντα και δικαιώματα. Και θα επιλέξουν να βάλουν ανάχωμα στην παλινόρθωση του φαύλου συστήματος που οδήγησε τη χώρα στην χρεοκοπία και την περιθωριοποίηση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αλλάξει φυσιογνωμία στο πλαίσιο του μεγαλύτερου ανοίγματος στην Κεντροαριστερά; 

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι και θα παραμείνει κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς που εκφράζει με σταθερότητα τις ανάγκες της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Η συνεργασία με πρόσωπα από όμορους χώρους μπορεί και πρέπει να γίνει στη βάση ξεκάθαρων προγραμματικών συγκλίσεων πάνω στα μεγάλα επίδικα της εποχής: τη δίκαιη ανάπτυξη και τη δημιουργία ισχυρού κοινωνικού κράτους, την εμβάθυνση της δημοκρατίας και την αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς.

Η στροφή στην σοσιαλδημοκρατία είναι η λύση για την περαιτέρω ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ; 

Το αντίθετο. Η στροφή της σοσιαλδημοκρατίας προς την Αριστερά, η ρήξη της με τον νεοφιλελευθερισμό και την οπισθοδρομική και μισαλλόδοξη δεξιά της ΝΔ είναι όρος για την πολιτική της επιβίωση. Πολλές προοδευτικές δυνάμεις στην Ευρώπη κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση – δυστυχώς όχι και το Κίνημα Αλλαγής.

Το λεγόμενο προοδευτικό – δημοκρατικό μέτωπο για το οποίο μιλάει ο Πρωθυπουργός, σε ποιους απευθύνεται; Πολλοί αναρωτιούνται: «Με παλιά υλικά θα πάτε;». 

Απευθυνόμαστε σε όλους τους δημοκρατικούς πολίτες που προσβλέπουν σε ένα  βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο, σε μια κοινωνία με  δικαιώματα και ελευθερίες, σε ένα κράτος σύγχρονο και αποτελεσματικό. Σε πολίτες και συλλογικότητες που στέκονται απέναντι στην άνοδο της ακροδεξιάς ατζέντας. Συνεχίζουμε – και μετά την εμπειρία της 4ετούς διακυβέρνησης – να αναζητούμε και να εκφράζουμε τα νέα και δυναμικότερα κοινωνικά στρώματα. Τα παλιά υλικά και οι χρεοκοπημένες πολιτικές παραμένουν κυρίαρχα σε άλλους χώρους, στην αξιωματική αντιπολίτευση και τους δορυφόρους της, όχι σε εμάς.

Ημέρες Ανδρέα Παπανδρέου, 100 χρόνια από την γέννησή του. Τι σημαίνει Παπανδρέου για τον ΣΥΡΙΖΑ; Επιζητείτε τμήμα της πολιτικής του παρακαταθήκης; 

Αναμφίβολα, ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε κορυφαία πολιτική προσωπικότητα που σημάδεψε πολύμορφα την μεταπολιτευτική πορεία της χώρας, ηγεμονεύοντας για μεγάλο διάστημα στον χώρο του Κέντρου και μέρους της Αριστεράς. Ορισμένες προοδευτικές αλλαγές εκείνης της περιόδου αποτελούν σημαντικά ορόσημα, ιστορικές κατακτήσεις για την ελληνική κοινωνία. Οι δεκαετίες επιβολής του «εκσυγχρονιστικού» νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας που ακολούθησαν όμως απείλησαν πολλά κεκτημένα δικαιώματα. Τα τελευταία χρόνια, από την εκδήλωση της πολύπλευρης κρίσης στη χώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αναλάβει και συνεχίζει την μάχη για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, για την ειρήνη και διεθνή συνεργασία.

Σας προβληματίζει η άνοδος της Χρυσής Αυγής;

Φυσικά και με προβληματίζει. Και είναι τεράστιες οι ευθύνες της ΝΔ που με τη στάση της στο Μακεδονικό νομιμοποίησε τις εθνικιστικές και μισαλλόδοξες φωνές που έβγαλαν τους ναζί από το περιθώριο. Η ήττα της Άκρας Δεξιάς και του νεοφασισμού που σηκώνουν κεφάλι σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της επόμενης περιόδου.